اصول الاستنباط علی‌نقی حیدری (کتاب)کتاب «اصول الاستنباط»، به زبان عربی ، مشتمل بر یک دوره علم اصول فقه است که به روشی جدید و با سبکی روان، با ویژگی‌های کتب درسی در عصر حاضر، توسط سید علی نقی حیدری (۱۳۲۵- ۱۴۰۳ ق)، نگاشته شده است و امروزه، به عنوان اولین کتاب اصولی در حوزه علمیه، قم به جای « معالم الاصول » تدریس می‌گردد. ۱ - اساتید مولفسید علی نقی حیدری از شاگردان علامه نایینی و سید ابو الحسن اصفهانی و از دانشمندان قرن اخیر عراق و از شخصیت‌ها و علمای شهر بغداد است. ۲ - ساختارمطالب کتاب در ضمن هشت عنوان کلی به شرح زیر تنظیم شده است: ۱. «کلمة المؤلف»؛ ۲. «الماع الی تاریخ الفقه و اصوله»؛ ۳. «الجزء الاول مباحث الالفاظ»، مشتمل بر عناوین «تمهید ما هو اصول الفقه»، «مباحث اولیة»، پنج باب و یک خاتمه؛ ۴. «الجزء الثانی الادلة العقلیة»، مشتمل بر یک تمهید و سه فصل؛ ۵. «التعادل و التراجیح»؛ ۶. «الاجتهاد و التقلید»؛ ۷. «تحلیل و تمحیص لبعض ادلة الاحکام»؛ ۸. «توجیه النبی امته فی التشریع الاسلامی». مؤلف، در این کتاب، علاوه بر طرح مباحث با بیانی ساده و روان، در پایان هر درس، خلاصه‌ای از همان درس را به همراه تمرین‌هایی از مطالب آن آورده است. ۳ - گزارش محتواعنوان اول، مشتمل بر معرفی مختصر کتاب و بیان شیوه نگارش آن است. [۱]
اصول الاستنباط، علی‌نقی حیدری، ص۱۳.
عنوان دوم، بیان گر چهار دوره (دوره علی علیه‌السّلام ، دوره حسنین و سجاد علیه‌السّلام ، دوره صادقین علیه‌السّلام ، و دوره امام رضا و فرزندان بزرگوارش)، برای علم فقه و اصول و وجه اختصاص شیعه به فقه اهل بیت و تاسیس علم اصول فقه است. [۲]
اصول الاستنباط، علی‌نقی حیدری، ص۲۰.
عنوان سوم، حاوی تعریف علم اصول ، موضوع هر علم، تمایز علوم، موضوع و مسائل و غایت و تبویب علم اصول، مباحث مربوط به حقیقت شرعیه و صحیح و اعم و اشتراک لفظی و مشتق ، مباحث مربوط به اوامر و نواهی و مفاهیم و عموم و خصوص و مطلق و مقید و بیان معنای برخی از الفاظ در اصطلاح، است. [۳]
اصول الاستنباط، علی‌نقی حیدری، ص۴۷.
عنوان چهارم، شامل بیان حالات سه گانه مکلف در رابطه با حکم شرعی ، مباحث مربوط به قطع و ظن و شک است. [۴]
اصول الاستنباط، علی‌نقی حیدری، ص۱۷۷.
عنوان پنجم، مشتمل بر مباحث مربوط به تعادل و تراجیح است. [۵]
اصول الاستنباط، علی‌نقی حیدری، ص۲۹۷.
عنوان ششم، شامل مباحث اجتهاد و تقلید است. [۶]
اصول الاستنباط، علی‌نقی حیدری، ص۳۱۳.
عنوان هفتم، حاوی توضیح و تحلیل برخی از ادله، همچون قیاس ، استحسان ، مصالح مرسله، شرایع پیشین و مذهب صحابی است. [۷]
اصول الاستنباط، علی‌نقی حیدری، ص۳۲۹.
عنوان هشتم، مشتمل بر مباحثی در رابطه با چگونگی بیان قوانین اسلامی، توسط پیامبر برای مسلمانان ، می‌باشد. [۸]
اصول الاستنباط، علی‌نقی حیدری، ص۳۴۳.
از جمله ویژگی‌های مهم این کتاب، طرح مسائل گوناگون، با روشی ساده و بدون استفاده از الفاظ و اصطلاحات پیچیده علمی و خلاصه کردن مباحث هر درس در پایان آن و ذکر مباحث مهم و اساسی هر درس، به صورتی مختصر و مفید و آوردن تمرین‌هایی در پایان هر درس و طرح مباحث اصولی متناسب با سطح علمی و نیاز مبتدی و حذف بسیاری از مباحث پیچیده و غیر ضروری و اشتمال بر نظریات نو و جدید می‌باشد. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب اصولی شیعه
|